Olga Nikolajevna Romanova (Tsarskoje Selo, 15 november 1895 – Jekaterinenburg, 17 juli 1918), grootvorstin van Rusland, is de oudste dochter van tsaar Nicolaas II van Rusland en tsarina Alexandra Fjodorovna. Olga sterft op 22-jarige leeftijd in Jekaterinenburg door het executiecommando van de bolsjewieken. Ze wordt vermoord samen met haar ouders, haar zussen (Tatjana, Maria en Anastasia), haar broer (Aleksej) en enkele kamerhulpen van de familie. Haar oom Michaël wordt vlak voor hen vermoord om de reactie van Nicolaas' neef, koning George V te peilen. Deze reageert echter niet, en dit leidt tot het uitroeien van de Romanovs.

Jeugd
Na het huwelijk van Nicolaas en Alexandra in 1894 wacht heel Rusland op een zoon, een erfgenaam. Het is dan ook een grote teleurstelling, als de bevolking op 15 november 1895 slechts 101 en niet 300 kanonschoten horen: er is een dochter geboren. Nicolaas en Alexandra zijn echter zielsgelukkig met hun eerste kind. Ze noemen hun kind "Olga", een oude Russische naam die al vele eeuwen in hun familie wordt gebruikt. Olga wordt gedoopt in de kerk in Tsarskoje Selo. Koningin Victoria van het Verenigd Koninkrijk, Alexandra’s grootmoeder, wordt haar peetmoeder.

Na Olga worden er nog drie dochters geboren: Tatjana Nikolajevna (1897), Maria Nikolajevna (1899) en Anastasia (1901). De grootvorstinnen brengen in 1903 met hun ouders, hun oom Ernst Lodewijk en diens achtjarige dochtertje Elisabeth een paar dagen door op hun jachtverblijf in Polen. De achtjarige Olga krijgt dan de eerste grote tegenslag in haar leven: haar nichtje Elisabeth krijgt tyfus. Nicolaas en Alexandra zijn bang voor besmetting en gaan met hun dochters weg. Alexandra wordt ook ziek en blijft zes weken langer in Polen. Een paar dagen na hun vertrek sterft de kleine Elisabeth; Olga en haar zusjes zijn erg geschokt. Al snel krijgt Olga voor de tweede keer met een levensbedreigende ziekte te maken. Terwijl Rusland in oorlog is met Japan, wordt er een erfgenaam voor de tsaar geboren: Aleksej. Al snel wordt duidelijk dat Aleksej lijdt aan de erfelijke en in die tijd dodelijke bloederziekte hemofilie. Alexandra roept de hulp in van de gebedsgenezer Grigori Raspoetin. Omdat het volk niet op de hoogte wordt gesteld van Aleksejs ziekte, vindt men de relatie tussen de tsarina en Raspoetin erg vreemd en krijgt Alexandra een slechte reputatie.

Olga en haar zusjes worden ondertussen door gouvernantes en leraren klaargemaakt voor hun toekomstige rollen als vertegenwoordigers voor hun vader en hun land. De meisjes wordt op het hart gedrukt zich als een dame te gedragen, zodat ze later een goede positie op de koninklijke Europese huwelijksmarkt zullen hebben. Alexandra verwacht van Olga dat ze een voorbeeld is voor haar zusjes. Ook wordt ze steeds meer bij het belang van de familie betrokken: omdat haar moeders reputatie heeft gezorgd voor een vijandige houding van het volk tegenover het tsarengezin, krijgt Olga meer te maken met haar verplichtingen als grootvorstin.

Om haar familie in een positief daglicht te stellen, wordt ze bijvoorbeeld in 1911 aangesteld als opperbevelhebber van een legerregiment waarvoor ze nieuwe uniformen moet ontwerpen. Als Olga ouder wordt, wordt ze zich meer bewust van de vijandigheid tegenover haar vader. Als ze in 1911 met haar zus Tatjana en haar vader naar een theatervoorstelling gaan, krijgt ze voor het eerst direct met deze bedreigingen te maken: er wordt een moordaanslag gepleegd op premier Pjotr Stolypin. Olga en Tatjana kunnen dagenlang niet slapen vanwege de schok.

Huwelijkskandidaten
De kans dat de tsarevitsj een volwassen leeftijd zal bereiken en dus daadwerkelijk tsaar van Rusland zal worden, wordt erg klein geschat. Veel familieleden en monarchisten zoeken naar een andere manier om de monarchie te behouden. Het komt er vaak op neer dat de echtgenoot van Nicolaas’ oudste dochter, Olga dus, de nieuwe tsaar moet worden. Er komt dus veel druk op Olga te liggen om te trouwen met een zeer goede man.

Als Olga zeventien jaar is en dus een huwbare leeftijd heeft bereikt, krijgt ze verschillende huwelijksaanzoeken. Olga wordt echter verliefd op de negen jaar oudere officier Paul Aleksejevitsj Voronov. Een huwelijk tussen een tsarendochter en een soldaat is echter ondenkbaar en Paul Voronov verlooft zich een paar maanden later ook nog eens. Olga en haar familie zijn uitgenodigd op het huwelijk en ze schrijft in haar dagboek dat ze het paar ondanks haar eigen gevoelens veel geluk toewenst. Een paar dagen later wordt Olga weer met haar neus op de feiten gedrukt: ze moet over niet al te lange tijd trouwen. Haar iets oudere nicht Irina treedt namelijk in het huwelijk met prins Felix Joesoepov.

Foto boven: Maria, haar moeder en zussen in 1913

Verschillende huwelijken worden Olga voorgesteld: haar neef Boris Vladimirovitsj vraagt om haar hand, prins Carol van Roemenië komt met zijn ouders naar Rusland om over een huwelijk te praten, ook haar neef en vroegere speelmaatje Dimitri Pavlovitsj wordt naar voren geschoven als huwelijkskandidaat en men ziet de Prins van Wales ook als een goede keuze. Olga wil echter niet trouwen met één van haar huwelijkskandidaten en haar ouders besluiten haar niet te dwingen tot een huwelijk; zij zijn zelf immers ook uit liefde getrouwd.

Eerste Wereldoorlog
In 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit, waar ook Rusland in mee vecht. Om een bijdrage te kunnen leveren, volgen tsarina Alexandra en haar twee oudste dochters Olga en Tatjana een spoedcursus tot verpleegsters; eind 1914 behalen ze een diploma van het Rode Kruis. Olga en Tatjana komen af en toe met hun moeder mee om ziekenhuizen aan het front te bezoeken, maar blijven vooral werken in de ziekenhuizen in Tsarskoje Selo, waar ze assisteren bij ingewikkelde operaties en ze gewonde soldaten verzorgen. Hun werk is hard en de jonge dochters van de tsaar moeten even hard werken als volwassen vrouwen. Olga verandert erg door het werk, dat voor haar vooral emotioneel zwaar is. Uiteindelijk breekt het haar op om gewonden soldaten te verzorgen en mensen aan gruwelijke verwondingen te zien sterven. Ze krijgt een zenuwinzinking en stopt met haar werk als verpleegster. In plaats daarvan krijgt ze administratief werk.

In 1916 bereikt de grootvorstinnen en de tsarina het schokkende nieuws dat Raspoetin vermoord is. En wel door prins Felix Joesoepov en grootvorst Dimitri Pavlovitsj, hun eigen familie! Alexandra en haar dochters zonderen zich enkele dagen af om te rouwen, maar gaan daarna weer aan het werk in de ziekenhuizen waar iedere hulp hard nodig is. Niet lang daarna komen Olga en haar broertje in contact met een jonge soldaat die, zo blijkt later, de mazelen heeft. Olga en Aleksej zijn de eerste zieken, maar al snel volgen de andere zussen. Terwijl Olga weer aan het herstellen is, begint de Russische Revolutie.

Revolutie
De oorlog zorgt voor veel onrust in Rusland. Als het Russische leger wordt gemobiliseerd, zijn veel burgers voor de Russische deelname aan de Eerste Wereldoorlog. Maar het leger behaalt weinig successen en in 1917 zijn er ruim zes miljoen Russische soldaten om het leven gekomen. Ook met de economie gaat het slecht: er zijn grote tekorten aan o.a. voedsel en brandstof. Tot grote onvrede onder de arme burgers gaat het voedsel dat er is, naar het leger en wordt de schaarste onder het volk groter. Daardoor ontstaan voedselrellen en opstanden, die gewelddadig worden onderdrukt door het leger van de tsaar. Honderden mensen komen hierbij om het leven of raken gewond. Dit zorgt alleen voor meer onvrede en in 1917 slaan de voedselrellen om in politieke opstanden. Het Russische volk projecteert zijn haat op de tsaar en zijn familie: de tsaar heeft immers zijn garde op zijn eigen burgers afgestuurd. Dit is enkel een directe aanleiding, waar het volk al lang op heeft gewacht: de tsarenfamilie is al langer impopulair, o.a. vanwege de Duitse afkomst van de tsarina Alexandra en haar band met de vermoorde Raspoetin.

Op 24 februari 1917 begin in Moskou een spontane volksopstand, die het begin is van de eerste fase van de Russische Revolutie. Hoewel de tsaristische garde tot dan toe elke opstand heeft neergeslagen, gebeurt dat deze keer niet. Integendeel, soldaten van de garde schieten hun eigen officieren neer en doen met de opstand mee. Een week later, op 2 maart, doet Nicolaas gedwongen afstand van de troon ten gunste van zijn broer Michaël. De nieuwe regering van Rusland neemt Nicolaas, Alexandra en hun kinderen gevangen. Ze krijgen in eerste instantie ‘huisarrest’ in hun paleis in Tsarskoje Selo, maar worden daarna overgebracht naar het kleine stadje Tobolsk in Siberië. Als in november 1917 de bolsjewieken aan de macht komen, wordt het gezin met enkele bedienden overgebracht naar Jekaterinenburg in de Oeral. In de nacht van 16 op 17 juli 1918 worden Olga, haar ouders, zusjes en broertje in de kelder van het Ipatiev-huis op bevel van commandant Jakov Joertovski geëxecuteerd.

Identificatie en begrafenis
Na de moord worden de lijken onherkenbaar gemaakt en begraven. In het begin van de jaren negentig, na de val van de Sovjet-Unie, gaat men aan de hand van een geheim rapport van Joertovski op zoek naar de lichamen. Slechts vijf lijken worden gevonden; de twee missende lichamen zijn waarschijnlijk van één van de twee jongste dochters (Maria of Anastasia) en van Aleksej. Alexandra en de kinderen worden geïdentificeerd met behulp van DNA van prins Philip van Edinburgh (een kleinzoon van Alexandra’s zus Victoria) en Nicolaas o.a. met behulp van DNA van het lichaam van zijn aan tuberculose gestorven broer George.

De lichamen worden in 1998 bijgezet in de crypte van de keizerlijke familie in de St. Petrus en Pauluskathedraal in Sint-Petersburg, tachtig jaar na de executie. Op 14 augustus 2000 worden enkele leden van de Romanov-familie door de Russisch-orthodoxe Kerk gecanoniseerd: Olga en haar familie worden tot strastoterpets verklaard. De Russisch-orthodoxe kerk in het buitenland heeft dit in 1978 al gedaan. Haar feestdag is op 4 juli.

↑ Top

Gerelateerde artikelen:
(Laatste) Keizer Tsaar Nicholas (Nikolia) II Romanov van Rusland
Tsarina Viktoria Alix Helena Luise Beatrice (Alexandra) van Hesse en Rijn
Olga Nikolajevna Romanova (dit artikel).
Tatjana Nikolajevna Romanova
Maria Nikolajevna Romanov
Anastasia Nikolajevna Romanova
Aleksej Nikolajevitsj Romanov

Referenties/bronnen:
1.Wikipedia.
2. Nieuwsuitzending EuroNews 24 augustus 2007, 22.45u
3. Laatste kinderen Russische tsaar gevonden, NU.nl, 1 mei 2008

- - - - - - - - - -

Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten

voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen...

geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres.

Hoogeveen, 3 sept 2009
Verhaal: © Harm Hillinga.